H 2. Ontstaan van de Gereformeerde kerken (vrijgemaakt).

Ik zal hierover erg kort zijn. Er zijn vele boeken en artikelen te vinden waarin dit uitvoerig beschreven staat.

Het verbond tussen God en mensen is altijd een kernthema geweest in de christelijke (gereformeerde) kerken. Dit verbond begon met de genadige en reddende roeping van Adam en Eva na de verleiding door de "slang" (de satan). Door de zondvloed heen bevestigde God dit verbond met Noach en zijn kinderen; het zgn. 'natuurverbond'.  Door de roeping van Abraham beloofde God een volk te redden (Israël; de naam van de aartsvader Jacob) en via dat volk tot zegen te worden voor alle volken. Dankzij de zoendood van de Here Jezus. Daarom zegt Petrus in Hand. 2 : ..... laat u allen dopen in de naam van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden, want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God , tot zich zal roepen.

 

Abraham Kuyper (1837-1920), de grote staatsman en theoloog, was van mening dat de verbondsbeloften hun uitwerking kregen door het werk van de heilige Geest als de Geest vanuit een geloofskiem het geloof kon doen groeien. Zoals elk zaad alleen maar kan ontkiemen als er een levende kiem in aanwezig is. Dit leidde tot de leer van de zgn. veronderstelde wedergeboorte. Gereformeerde theologen als Klaas Schilder (1890-1952) en Seakle Greijdanus (1871-1948) verzetten zich daartegen. Dit leidde uiteindelijk tijdens de 2e wereldoorlog tot schorsing en afzetting van Schilder en vele predikanten.

Binnen de daardoor ontstane GKv (Gereformeerde kerken, vrijgemaakt), ontstonden regelmatig bewegingen om terugkeer naar de Gereformeerde Kerken (synodaal) te bevorderen. Via b.v. samensprekingen. In de kerk van Groningen-Zuid had dit schorsing van ds. van der Ziel tot gevolg. Daardoor ontstond de zgn. Tehuisgemeente met ds. van der ziel als voorganger. Zijn collega ds. van Vliet in Groningen-Noord voelde zich verbonden met de landelijke protestbeweging die ontstond na het verschijnen van de Open Brief. Daarin werd steun toegezegd aan de Tehuisgemeente. Na een nogal rumoerige synode van Rotterdam-Delfshaven waar vele afgevaardigden de vergadering verlieten, ontstonden de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK). Enkele zinnen in de Open Brief waren aanleiding tot vele discussies in de kerkelijke pers. Vooral de zinsnede: Of het historisch fundament van de Nederlandse Gereformeerde Kerken samenvalt met het fundament van de heilige algemene Christelijke Kerk. Want het Reformatorische volksdeel liet zich vergaderen op het fundament van Gods Woord en de drie Formulieren van Enigheid (HC, NGB en DL). Omdat de Bijbel leert dat Jezus Christus de hoeksteen is van de gemeente en de apostelen en de profeten het fundament kon dit m.i. niet juist zijn. Belijdenisgeschriften komen na het ontstaan van kerken. Die kunnen daar achteraf niet ondergeschoven worden. Dit kan al helemaal niet als we belijden dat de kerkgeschiedenis begint met Adam en Eva na de verdrijving uit het paradijs! De NGK-kerken werd op grond van deze zin verweten de belijdenisgeschriften discutabel te stellen. 

Er bleek binnen de GKv de neiging om veel strakker te formuleren dan gewenst is. De belijdenisgeschriften dienden samen te vallen met het fundament van de kerk. Niet voldoende was: in overeenstemming zijn met ........, harmoniëren met ........

Dit confessionalisme werd een struikelblok. Daardoor moesten vele gemeenten het GKv-kerkverband verlaten.

Omdat ik deze discussie rond het 'fundament van de kerk' volkomen onjuist vond sloot ik me tijdelijk aan bij de Tehuisgemeente. Intussen zijn GKv en NGK beland in een herenigingsproces. Dit leidt tot onoverkomelijke bezwaren van de kant van theologen en predikanten die Gereformeerd willen blijven.

Voor een gezonde poging om Gereformeerde kerken tot grotere eenheid te bewegen raad ik aan de volgende boeken te bestuderen:

1. Katholiek van daag. Door Dr. W. van Vlastuin. Uitg. De Banier, Apeldoorn. 2017.

2. Samen Gereformeerd, het licht op Groen. Door ds. Anne van der Sloot. Uitg. Ipenburg.

 

Het maandblad 'Nader bekeken'  volgt de ontwikkelingen in de GKv kritisch.

 

Onderwerpen die voor de komende jaren op het programma staan binnen de herenigde GKv en NGK:

1. Invoering van een nieuwe KO (kerkenordening)

2. homoseksueel met elkaar samenlevende mannen en vrouwen toelaten aan het avondmaal

3. homoseksueel met elkaar samenlevende mannen en vrouwen toelaten in alle ambten

4. deelname aan het avondmaal voor (alle) kinderen

5. seksueel samenleven (heteroseksueel of homoseksueel) voorafgaande aan het huwelijk of daar buitenom.

6. Het historisch bestaan van Man en Mannin (Adam en Eva) in de hof van Eden.

7. De doodstraf uitgesproken over Adam en Eva na het eten van de verboden vrucht en de verdrijving uit het paradijs.

 

Samenhangend met deze onderwerpen zullen vele andere beleidsbeslissingen door synode-theologen volgen. Zoals in diverse Kerkgenootschappen gebruikelijk is en was. 

Hierbij blijkt het besluit dat alle ambten openstaan voor zusters van de gemeenten door de recente synode scharnierpunt binnen de kerkelijke ontwikkelingen zal zijn. Hier zal ik in een volgend hoofdstuk op ingaan.

Merkwaardig: de herenigde kerken blijven vasthouden aan de naam "gereformeerd".

Terwijl gereformeerd (reformed, reformiert, réformé) toch altijd betekent: gehoorzamend aan de hele heilige Schrift en zich houden aan de met elkaar overeengekomen (ondertekende) belijdenisgeschriften. Doordat de herenigde kerken zich oriënteren op de huidige culturele ontwikkelingen in ons land (die onderling zeer tegenstrijdig zijn) kan van een zich gehoorzaam onderwerpen aan de Schrift geen sprake meer zijn. Evenmin aan het zich houden aan de belijdenisgeschriften.

Vandaar het zoeken naar een nieuw, actueel belijden.