Arie Sonneveld: Boven tijd en toeval.

Uitg. Buijten & Schipperheijn Motif - Amsterdam.

 

Met als ondertitel:

Schepping en evolutie als open geheim.

 

 

 

Arie Sonneveld heeft een breed terrein van natuurwetenschappen bestudeerd en actief deelgenomen aan wetenschappelijk onderzoek over een breed terrein. Naast de (bio)wetenschappen en theologie/filosofie had hij jarenlang managementervaring in het internationale bedrijfsleven. Het veld van studie betrof: Moleculaire fysica, Thermodynamica, Fysische chemie, Organische chemie, Moleculaire genetica, Virologie en Plantenfysiologie. Ruim voldoende om goed beslagen ten ijs te komen als het gaat over schepping en evolutie! 

Uitgangspunt bij het schrijven is zijn stelling: een goede harmonie en geen conflict tussen Bijbel en wetenschap.

De diverse hoofdstukken in het boek bevatten vele persoonlijke ervaringen en uitingen van verbazing en verwondering als het 

de weergave van wetenschappelijke ontdekkingen en theorieën betreft. Gekruid met de nodige humor is het een zeer lezenswaardig en toegankelijk boek, ook voor niet-deskundigen.

Na de allereerste gedachten over biologische evolutie bij de Grieken (b.v. Aristoteles) e n de Indiërs komen we bij Charles Darwin en tijdgenoten. De ontwikkeling van simpele naar complexe levensvormen. Dankzij genetische mutaties en natuurlijke selectie. Conclusie LUCA (the last universal common ancestor) leefde 3 à 4 miljard jaar geleden. Daaraan, realiseerde men zich later, moet de chemische evolutie vooraf gegaan zijn. Simpele anorganische moleculen moeten zich ergens hebben gegroepeerd tot aminozuren/eiwitten en andere complexe molecuulstructuren (biopolymeren). Tenslotte blijft nog de grote vraag: hoe en wanneer is onze aarde ontstaan als onderdeel van een gigantisch groot heelal. Werd 13,6 miljard jaar geleden, dankzij de oerknal, het oeratoom omgezet in quarks, protonen, neutronen etc.? En vervolgens in atomen van H en He ? Waaruit gaswolken en sterrenstelsels ontstonden en tenslotte ons zonnestelsel met haar planeten. Aldus de fysische evolutie van ons heelal.    

Omdat we geen 'plan' aan natuurkrachten kunnen toeschrijven  was bovengenoemde ontwikkeling niet doelgericht maar resultaat van toevalsprocessen. 

Sonneveld vermeldt verschillende methoden van ouderdomsbepalingen:

1. de radioactieve C-14 methode: tot 30 à 40.000 jr. oud

2. jaarringpatronen bij bomen: tot 10.000 jr. oud

3. varven (jaarlijkse laagjes dode algen en wieren): tot 5000 jr. oud

4. boringen in ijs op Groenland en Antarctica: tot 100.000 jr. oud

5. de lood/uranium-methode: tot 4,6 miljard jaar; de leeftijd van onze aarde

6. de lichtverschuiving in het rood: tot 14 miljard jr.; het ontstaan van het heelal door de 'oerknal'.

 

Vergelijken we dit met Gen. 1 dan valt het volgende op:

1. God schiep in het begin de hemel en de aarde zonder daar een datum op te plakken

2. De tijdbepalende zon en maan worden op de 4e dag geschapen; dus zijn scheppingsdagen van 24 uur niet
    waarschijnlijk

3. Van de 7e dag wordt wel het begin maar niet het einde genoemd.

4. God schiep een geordend systeem met functies die tot op de dag van vandaag nog altijd geldig zijn.

Conclusie van de schrijver: er is een goede harmonie te zien tussen wat de Bijbel zegt over het ontstaan van het universum en de wetenschappelijke gegevens.

 

Opm. Hiermee stapt Arie Sonneveld wel erg gemakkelijk heen over 

a ) vragen rond ouderdomsbepalingen

b ) fundamentele problemen rond de volledig onbewezen oerknaltheorie

c ) onopgeloste vraagstukken rond de geologische aardlagentabel

d ) De veronderstelling van de evolutietheorie dat alles is ontstaan uit materie door toeval en deep time. 

 

De aarde blijkt tot nu toe een volledig unieke planeet waarop leven in al haar rijke variëteit mogelijk is van bacterie tot mens. Arie Sonneveld somt een vijfentwintigtal redenen voor deze uniciteit op. Grote vraag is of er in de verre toekomst een plek in het heelal te verwachten is waarop eveneens leven mogelijk is. Het eindeloos zoeken naar water op een mogelijke planeet lost niets op! Uit water ontstaat geen leven. Uit alleen anorganische stoffen evenmin!  Bovendien is het ontstaan en voortbestaan van een schitterend systeem van alle elementen (het Periodiek Systeem) een totaal onopgelost raadsel. 

Conclusie van Arie is: "de kans op een planeet als onze aarde is onvoorstelbaar klein"..

Zelfs een aantal van 10-23ste (tien tot de macht 23) sterren en planeten is statistisch gezien daarvoor veel te klein.

Van nog wezenlijker aard is dat de uiterst nauwkeurige afstelling van de 24 natuurconstanten (zwaartekracht, lichtsnelheid, atoomkrachten enz., enz.) voorwaarde is voor het ontstaan en voortbestaan van de hele kosmos. 

Per celkern bevat een menselijke celo 2 meter DNA; perfect opgerold. Chromosoom 1 bezit 250 miljoen baseparen en is 5 cm. lang. Triplets van 4 verschillende nucleïnezuren coderen voor 22 aminozuren. Ons lichaam bevat ongeveer 100.000 verschillende eiwitten met vele functies (katalysator, bouwstof, hormoon, afweerstof, receptor enz.). Eiwitten bestaan uit 4 verschillende structuren of opvouwniveaux. Tenslotte ontstaat er een krinloopprobleem (één van de vele): hoe ontstaat b.v. ribose als grondstof voor DNA en RNA als er nog geen DNA/RNA aanwezig is? In het laboratorium blijken eiwitten en enzymen noodzakelijk te zijn om ribose te maken. Is er dan sprake geweest van zelforganisatie van prebiotische moleculen?

DNA is een informerende structuur. Hiervoor zijn een zevental vereisten nodig: 

1. bron of zender

2. boodschap/signaal

3. medium/kanaal

4. ontvanger

5. feedback naar zender

6. (en)coderen

7. decoderen.

Schrijver maakt een vergelijking tussen menselijk schrift (sinds 1500 v. Chr.) en de uitvinding van de boekdrukkunst (rond 1500 n. Chr.) en de opslag van 3 miljard basenparen in het mensenlichaam (te vergelijken met 10.000 boeken). De natuur had dit "uitgevonden" zonder letters op een formaat kleiner dan een microchip. Dankzij toeval? En dat zonder schrijffouten in de goede volgorde!. Bill Gates beschouwde DNA als "een computerprogramma, meer geavanceerd dan welke software ook die ooit door mensen is gemaakt".  

Het kip-ei-probleem blijft. Wat was er eerst, het DNA of het eiwit (enzym). De oplossing wordt gezocht in de RNA-hypothese.

RNA is dan informatiedrager en biokatalysator. Dit is echter niet meer dan het verschuiven van het probleem.

Ontstaan van steeds gecompliceerdere structuren gaat in tegen de 2e hoofdwet van de thermodynamicade entropie van een gesloten systeem kan niet afnemen in de loop van de tijd.

Natuurlijk zijn er (schijn)oplossingen bedacht om deze wet te omzeilen. Teilhard de Chardin ging uit van een stukje energie die richting geeft en Spencer benoemde de evolutionistische kracht. Nu is de aarde geen gesloten systeem: de zon levert de energie voor de oplossing van het entropieprobleem. Maar hoe levert richtingloze energie ordening en gespecificeerde informatie op? Vele oplossingen worden aangedragen, b.v. op quantumniveau. Zeldzame interacties tussen atomen en moleculen kunnen de entropie laten afnemen ..... en de tijd loopt als het ware terug. Dit gebeurt op statistische fluctuaties op nanoschaal binnen de fundamentele macroschaal van toenemende entropie.  (Benjamin Skuse 2022).

In een besloten ruimte in aanwezigheid van voedsel kun je een lagere entropietoestand tijdelijk handhaven en als levend wezen tijdelijk bestaan.

Beschouwingen over de tijd: via enkele vrij ingewikkelde berekeningen komt de schrijver tot de conclusie dat er veel te weinig tijd is geweest om via toeval tot een functionerend eiwit te komen. Voor het vinden van een juiste triplet-code voor het goede aminozuur bestaat een kans van 1 op 10(-18) (tien tot de achttiende). Dat is 10 keer zoveel als het aantal sec. dat de aarde bestaat! Voor een kort eiwit van 100 aminozuren bestaan er 10-43 eiwitmogelijkheden. Slotconclusie van dit verhaal: 

De kans om via toeval tot een functioneel eiwit te komen is nihil.

Zelfs als de natuur per sec. 10(-20)ste  aminozuurcombinaties aan elkaar zou knopen en uitprobeert op functionele werking zou het universum een miljoen keer langer moeten bestaan. 

Deep time van miljarden jaren is slechts een noodgreep om de theorie te redden!

Nog veel verder en dieper reikt de beschouwing dat de tijd afwezig is in de wereld van de quantum-zwaartekracht. In die wereld worden veranderingen niet geordend door Vadertje Tijd. We weten feitelijk niet hoe de tijd functioneert!

Zelfs kunnen we zeggen: geen enkele natuurkundewet toont aan dat er verschil is tussen verleden en toekomst. Natuurwetten zijn 'tijdsymmetrisch'. Behalve wanneer er sprake is van warmte. Maar daardoor neemt de entropie nooit af. Het heelal wordt daarom aangedreven door entropie. De zon is dan ontstaan uit gaswolken van lagere entropie en stuurt fotonen van nog steeds lage entropie naar de aarde die alle levende wezens doen groeien en voortplanten. De allerlaagste entropie moet aanwezig geweest zijn in het oeratoom, waaruit de kosmos ontstond.

De tijd bestaat alleen maar omdat anders alles tegelijkertijd zou gebeuren (Ray Cummings).

Er bestaat geen toeval en wat ons blinde willekeur toeschijn, juist dat vindt zijn oorsprong in heel diepe bronnen ( Friedrich von Schiller).

Razend enthousiast waren de 'wetenschappers' toen Stanley Miller uit een setje eenvoudige anorganische stoffen dankzij bliksemontladingen enkele aminozuren deed ontstaan. Het ging echter slechts om racemische mengsels. In de natuur komen alleen L-enantiomeren van de aminozuren voor.

Nu proberen wetenschappers m.b.v. de Planet Simulator (op internationale schaal) een levende cel vanuit ingewikkelde organische moleculen te laten ontstaan. Enkele resultaten daarvan:

- zichzelf assemblerende en replicerende macromoleculen

- het ontstaan van autocatalytische netwerken van kleine moleculen  

- een protonengradiënt op de oceaanbodem kan de energie leveren voor celreacties.

Hub Zwart (Radboud Universiteit) zegt daarop: ik spreek liever van een synthetische cel dan van een levende cel.

En Eugene Koonin schrijft: de oorsprong van het leven ........... is iets dat buiten het wetenschappelijk domein valt. Unieke gebeurtenissen lenen zich niet voor (natuur)wetenschappelijke bestudering.

Ook de zgn. RNA-hypothese biedt geen oplossing.

Alleen de multiversum-hypothese brengt redding omdat daarbinnen spontane generatie onvermijdelijk wordt.

 

Volgens Arie Sonneveld sluit Hebr. 11:3 (de wereld is door het Woord van God geordend en dus is het zichtbare ontstaan uit het onzichtbare) goed aan bij wat de wetenschap rond de oerknal heeft bedacht.

 

Opm.: Dit is m.i. een nogal fundamentele vergissing. Het WOORD van God is in deze tekst de ZOON van God en daarom ook zelf God. Over Hem kan de wetenschap niets bedenken omdat alle wetenschap uitgaat van het aanwezige, het te onderzoekene, het voor de hand liggende. Dit geldt zelfs voor de theologie als ze Gods Woord (de Bijbel) bestudeert. 

Het handelen van de Drie-enige God valt fundamenteel buiten het terrein van elke wetenschap en dan nog wel het meest buiten dat van de natuurwetenschappen.

 

Arie beaamt dit min of meer door te stellen dat je hiermee het terrein van de metafysica betreedt. Waar ook theologen kunnen opereren. Schrijver verwijst in dat verband naar Teilhard de Chardin die het heelal liet uitmonden in een punt Omega 

dankzij de samenwerking tussen de materiële  binnenkant en de geestelijke buitenkant van de moleculen. 

 

Sonneveld bespreekt in een achttal volgende hfdst. de toenemende complexiteit in de bouw van microben, planten, insecten, vogels, vissen, gewervelde dieren en mensen.

Microben: 

Er zijn meer dan 100 miljoen soorten. Het menselijk lichaam voedt miljarden bacteriën. Dat is meer dan het totale aantal cellen van een menselijk lichaam.

Bacteriën-eters zoals de bacteriofagen bezitten 150.000 basenparen. Ze vermenigvuldigen zich door virus-DNA in de bacterie uit te stoten.  Vervolgens fabriceren ze nieuw soorteigen DNA en tenslotte soorteigen eiwitten. 

1. kop  2. staart   3 nucleïnezuur  4 eiwitmantel  5 kraag  6 schede  7  staartvezels  8 grondplaat    

 

De 38 biljoen bacteriën in onze darmen spelen en grote rol in de communicatie met de hersenen via de nervus vagus en het enterisch zenuwstelsel (een netwerk in ons spijsverteringsstelsel). Het microbioom kan psychische aandoeningen veroorzaken. Gemeenschappelijke voorouders van virussen en bacteriën zijn onvindbaar. Voorbeelden van adaptieve micro-evolutie zijn er te over. Dit vindt vooral plaats door horizontale gentransfer. 

Schrijver wijst verder op de ongelofelijke samenwerking van microben en schimmels in de natuur. Als v.b. de stikstofbindende Rhizobium-bacteriën bij de vlinderbloemigen en de CO(2) bindende bacteriën.

 

Groene planten en fotosynthese.

Binnen een biljoenste sec. wordt een foton zonder noemenswaardig energieverlies overgedragen op drie groepen eiwitten in de chloroplastmembraan. Fysische energie wordt via een groot aantal stappen omgezet in chemische energie. Tijdens de donkerreactie ontstaat er water en zuurstof. Reparatiemechanismen voorkomen beschadigingen. 

Bron Wikipedia Het schema van de fotosynthese: licht- en donkerreactie.

Bron Wikipedia.    De lichtreactie of Calvincyclus. Bij elke stap zijn enzymen vereist.

 

Naast chloroplasten bezit een plantencel ook mitochondriën. Beide celorganellen zijn even miraculeus gebouwd en bestaan grotendeels uit eiwitten.

chloroplast. Bron Wikipedia.

mitochondrium. Bron Wikipedia.

 

 

In de mitochondriën vindt bij alle eukaryoten het verbrandingsproces plaats. Een eveneens grandioos proces waarin stapsgewijs organische moleculen worden afgebroken tot CO2 en H2O. Ook daarvoor zijn bij elke stap enzymen vereist en ontstaan ATP-moleculen uit ADP-moleculen.

De citroenzuurcyclus. Bron Wikipedia.

 

 

Andere bijzondere eigenschappen van planten:

- hun regeneratievermogen is haast eindeloos groot. Denk maar aan gras, paardenbloemen, klimop  enz., enz. 

- planten nemen verschillende kleuren licht waar. Zo worden ontkiemen, groei en bloei geregeld. Wortels keren zich juist van
  het licht af.

- planten meten vaak de lengte van de dag (of nacht). Zo worden groei- en voortplantingstijd mede bepaald.

- planten leven veelal in relatie met insecten i.v.m. met bestuiving en voedselrelaties. Reukstoffen bloemvormen en -kleuren
  dienen daarbij als  belangrijke signalen.

- plantenwortels nemen voedingsstoffen in de grond waar.

- sommige planten kunnen insecten of rondwormpjes vangen

- plantenwortels voelen b.v. stenen in de grond waar ze tegenop kunnen groeien

- blaadjes en/of stengels reageren op aanraking (Mimosa pudica)

- planten reageren op luchttrillingen. Ze zijn b.v. gevoelig voor muziek

- planten kunnen vochtgehalte in de grond meten en water opsporen

- planten en vooral bomen ontwikkelen een enorme zuigkracht

- planten zijn gevoelig voor de zwaartekracht: wortels groeien naar beneden, stengels naar boven

- wortels groeien naar voedingsstoffen en mijden Pb, Ca en Chr.

- planten communiceren intern (via het hydraulische systeem), onderling (b.v. kroonschuwheid bij beuken, afstand tussen de
  kronen van naaldbomen, herkennen van soortgenoten) en met dieren

- de symbiose tussen wortels en Mycorrhiza (schimmels rondom de wortels)

- symbiose met stikstofbacteriën bij vlinderbloemigen dankzij een aanklopsignaal

- verdediging door plantenblaadjes tegen insecten: herkenning en stoffen ter verdediging en alarmering van buurtgenoten

  door vluchtige stoffen of zelfs lokstoffen voor vijanden van mijten (b.v. de limaboom)

- lokken van nematoden (aaltjes) door maisplanten tegen de maiswortelkever

- lokken van vele soorten bestuivers door geuren, kleuren, stuifmeel

- de miljoenen worteltopjes vormen een groots 'data-verwerkingssysteem'

- samenwerking tussen bomen in een groot bos: het wood-wide-web.

Er zijn nog vele, vele andere functies van planten op te sommen: voedselbronnen, bouwmaterialen, medicijnen, energieleveranciers, bevorderen van vreugde, blijdschap en rust.

Al deze functionele, complexe systemen tezamen in een oeverloos complexe leefomgeving vragen om een ontwerpcapaciteit die oneindig is. Kan deze vergelijking met oneindig veel onbekenden worden opgelost door de 'God van de gaten' of door 'de tijd van de gaten' (miljarden jaren)?? 

Denken atheïsten en evolutionisten beter na dan religieuze gelovigen (Herman Philipse)?

 

Insecten.

Insecten vervullen een sleutelrol in bijna alle ecosystemen. Geen leven zonder insecten. 

Sonneveld neemt als v.b. de mieren. Het genoom bestaat uit ong. 200.000.000 baseparen. Dit komt overeen met ong.

50 megabyte. 12 MB schijnt nodig te zijn voor het diverse gecompliceerde werkprogramma voor alle mieren in een kolonie. Dan blijft er nog ruim 35 MB beschikbaar voor het bouwplan van het lichaam.

 

Vissen.

De levenscyclus van de paling; evolutionair gezien een groot raadsel omdat:

- voortplanting plaats vindt op één plaats op aarde; de Sargassozee. Hoe 'slim' is dat voor een diersoort?

- hoe wordt de route over de oceanen bepaald?

- waartoe al die morfologische veranderingen onderweg?

- seksevorming wordt mede door de omgeving bepaald; waartoe?

- ogen worden groter en oogpigmenten veranderen onderweg

 enz., enz.

Bron Wikipedia.   Levenscyclus van de paling.

 

Vervolgens noemt Arie de kleurenpracht bij vele vissoorten. Bestaande uit o.a. leucoforen, iridoforen, chromatoforen, melanoforen (xantoforen en erythroforen). Snelle kleurwisselingen zijn mogelijk. Deze kleuren ontstaan dankzij een uiterst selectief proces met behulp van allerlei specifieke enzymen. Met een specifiteit en een opbrengst waar laboratoriumsyntheses bij in het niet verzinken.

De schrijver verwijst naar een boek van Michael Behe (The Biochemical Challenge to Evolution); waarvan een samenvatting op Wikipedia te vinden is.

Kernzin daarin: "Begrijpen hoe iets werkt is niet hetzelfde als weten hoe iets ontstond". Denk b.v. aan een fiets of een vliegtuig.

Of een kruiwagen!

 

Vogels met vleugels en veren.

Als v.b. het grootse mirakel bij vele soorten vogels als het gaat over vogeltrek. Recente veronderstelling is dat vogels daarbij navigeren m.b.v. quantumeffecten. Twee elektronen komen in quantumverstrengeling. Mede onder invloed van het aardmagnetische veld wordt de spin van het elektron aangepast en fotopigmenten in het oog veranderen iets. De vertekening daardoor in het gezichtsveld (ook in het donker) wordt naar het cluster N (voor de navigatie) in de hersenen verstuurd.

     Als zijspoor van dit verhaal: vleermuizen schijnen over een ingebouwd wiskundig model te bezitten waardoor ze de
     vliegrichting van een prooi kunnen voorspellen. Nog extremer: de nachtvlinder kan door zijn harige kop de radar van een
     vleermuis ontregelen. 

Nog boeiender wordt het als je gaat letten op alle mogelijke vlieg- start- en landingstechnieken van vogels. Tezamen met de verschillende typen veren en vleugels + de staart. Denk daarbij ook aan de temperatuurregeling.

 

Opm. 1 Daarbij komt nog de hele skeletbouw, de voortplanting (het ei) en de wonderbaarlijke bouw van de ademhalingsorganen. Dit alles in één super functioneel  systeem dat "vogel" heet.

Opm. 2 Sonneveld vind het belangrijker om zich te focussen op het waartoe (het functionele)dan op het hoe ( de vorming, het ontstaan) van organismen en orgaanstelsels. Het lijkt me wijzer om te stellen dat het ontstaan van een structuur of een organisme geen natuurwetenschappelijke onderzoeksvraag kan zijn. Uitgezonderd natuurlijk een dergelijke vraag binnen de embryologie. Maar de embryologische ontwikkeling is onderdeel van de structuur of het gehele organisme.

 

Zoogdieren; van muis tot olifant.

Binnen deze organismen bestaan heel bijzondere verbanden tussen orgaansystemen:

- compacte ruimtelijke vulling: longen met 5-6 liter inhoud en het volume als een tennisbaan. De lengte van de luchtkanaaltjes
  is 2500 km. Totale lengte van de bloedvaten bij de mens: 100.000 km.

- onveranderlijke terminale units zoals b.v. haarvaatjes. 

- minimale benodigde energie: ons lichaam bevat ong. 250 gr. ATP. Per dag wordt 80 kg. ATP geproduceerd en gerecycled

- grotere dieren verbruiken relatief minder energie, hebben dus minder voedsel nodig, hebben een tragere hartslag en
  leven langer.

Ons past hierbij verwondering. Einstein zei: "de mens vindt God achter elke deur die de wetenschap open krijgt".

 

De mens: bewust en intelligent.

De menselijke intelligentie omvat vele vormen:

plannen maken en gevolgen voorspellen, redeneren, problemen doorgronden en oplossen, in abstracties kunnen denken, 

 

Opm.: aan dit rijtje kun je toevoegen: praten, rekenen, lezen, schrijven, fantaserendromen, muziek maken, kunstwerken
            produceren  ......

 

Dan nog de belangrijke vraag: waar zetelt het bewustzijn en het zelfbewustzijn?

Hoe ontstaat de relatie tussen materie en bewustzijnsprocessen of/en gevoelens?? Tussen lichaam en geest (ziel)??

Arie Sonneveld somt verder een lange lijst op van verschillen in lichaamsbouw tussen mensapen en mensen.

De afstamming van de mens uit aapachtigen is met vele onzekerheden omgeven. Het fossielenarchief zou opnieuw moeten worden bestudeerd omdat het taxonomisch een ondefinieerbare warboel is geworden (Edgar Andrews). Pitecus = aap en homo = mens. De tussenvorm van aapmens komt niet voor en is verdwenen uit de paleontologische woordenlijst.

Australopitecus. Bron Wikipedia

Homo ergaster. Bron Wikipedia

En: is het genoom van een chimpansee voor 97% overeenkomstig met dat van een mens of slecht voor 85%? Dat is niet zo vreemd als het lijkt want de overeenkomst met muizen is 88%.

Andere belangrijke overwegingen:

- mutatiesnelheden zijn veel te laag om mensen uit een gemeenschappelijke voorouder te doen ontstaan

- is het mogelijk om te stellen evolutie = design via zelforganisatie als je tegenstander bent van 'intelligent design' (Dennis
  Venema, zie ook de bespreking van het boek van Rolie Barth)

- zelforganisatie kan niet ontsnappen aan ons bekende natuurwetten

Tenslotte: God schiep Adam en Eva naar Zijn beeld. Arie vraagt zich af: Raakte de Geest van God op een bepaalde manier verstrengeld met of weerspiegeld in de geest van de mens??

 

Opm.: dat lijkt mij erg onwaarschijnlijk! God en mens verstrengelen niet!

 

Evaluatie.

Centrale vragen:

- welke meneer Toeval beheerst een scala van gewichten of afmetingen van meer dan 10 tot de 70e macht?

- welke Schepper bedacht de mens naar zijn beeld?

Bedenk daarbij inzake de fysische evolutie:

- het zichtbare door astronomen bestudeerde gedeelte van het heelal is 1%

- slechts 5% van het heelal is opgebouwd uit protonen, neutronen en elektronen

- de kosmos bestaat voor 27% uit donkere materie waarvan we de samenstelling niet kennen

- de kosmos bestaat voor 68% uit donkere energie die zich gedraagt als negatieve (onbegrepen) zwaartekracht.

Overdenk ook de volgende uitspraken:

- de oerknal is een illusie (Erik Verlinde)

- ging er iets vooraf aan de oerknal?  De tijd komt continu tevoorschijn uit de ruimte ...... (Paul Davies)

- de quantumoorsprong van het heelal ligt open. Dus hoe ontstond het heelal en waar kwam de ruimtetijd vandaan?

  (George F.R. Fells)

- de huidige waarnemingen - en wat logica - wijzen niet meer naar het klassieke model van de oerknal.

 

De chemische evolutie rust op 3 poten: (wan)orde (2e hoofdwet van de thermodynamica), informatie (bijna 100% van het DNA is functioneel) en tijd  (veel meer dan de leeftijd van het heelal).

 

Voor wat betreft de biologische evolutie:

- Darwin maakte de sprong van micro-evolutie naar macro-evolutie via natuurlijke selectie. Neodarwinisten vulden dit in via
  toevallige mutatie en selectie

- nieuwe wetenschappelijke inzichten komen tot de conclusie dat de evolutieboom van Darwin e.a. moet worden afgeschaft

  (o.a. Eugine V. Koonin)

- natuurlijke inductie binnen ecosystemen is veel belangrijker dan natuurlijke selectie

- culturele groepsselectie (b.v. bij mensen, dolfijnen, mieren, planten enz.) zet het zelfzuchtige gen aan de kant

- eerst aanpassing en daarna mutatie. Misschien door epigenetische markeringen

- nicheconstructie en daardoor vergroting van overlevingskansen

- was er zelforganiserend vermogen of zelfs predestinatie waardoor de natuur leven en zelfs mensen voortbracht?

De natuur biedt het breedst denkbare assortiment en daarbij als toegift onovertroffen schoonheid en ontwerp. Daarbij een superieure en veelzijdige productiewijze + innovatie en daarbij een altijd doorlopend sevicecontract.

Een alternatieve blik is mogelijk vanuit de scheppingsgedachte. Daarbinnen krijgen informatie, innovatie, structuur, orde en complexiteit een plaats.

Eindconclusie: de evolutietheorie haalt de wetenschappelijke finish niet. 

Pas als alle relevante wetenschappelijke disciplines onafhankelijk van elkaar een theorie ondersteunen, dan zou ik voor zo'n theorie een lans willen breken schrijft Sonneveld.

 

Opm.: een ietwat merkwaardige opvatting als je beseft dat het ontstaan van de kosmos, de aarde en de levende wezens buiten het terrein van elke natuurwetenschappelijke discipline valt.

 

Vraag van de schrijver: zou het fabuleuze geheel van de natuur door evolutie tot stand gekomen zijn?

Antwoord: waarom niet? Gods werk via toeval kan op een manier die voor ons onnavolgbaar is. Als een meer dan briljante worp met de dobbelsteen die bij elke worp Zijn bouwplan volgde. 

 

Opm.: dit raakt aan de opvattingen van de zgn. theïstische evolutie. M.i. een onbegaanbare weg omdat we daarmee Gods werken in een wetenschappelijk 'verhaal' (theorie) proberen onder te brengen.

De vgl. met 1Kon. 22 gaat niet op. God bestuurt de pijl die Achab doodt ook al noemen wij dat 'willekeurig' of 'toevallig'. 

'God dobbelt niet' blijft een betrouwbarre uitspraak van Einstein. Dit houdt in dat wij Gods handelen (werken) nooit in een theorie kunnen vatten.

 

Sonneveld wil alleen maar een ontwerper postuleren op basis van wetenschappelijke en intuïtieve gedachten. 

Opm.: dit raakt aan de filosofie van een Ontwerper (Intelligent Design) om de evolutie aannemelijk te maken. Een vrij doelloze poging omdat de gedachte aan een Ontwerper of Schepper principieel buiten de natuurwetenschappen valt. En nooit binnengesmokkeld kan/mag worden.

 

De schrijver gaat nog enkele stappen verder met de bewering dat de schrijver van Gen.1 ook al wist dat in de tijd evolutie als ontwikkeling  plaats vond van planten naar vissen, vogels en dieren. Dit vergelijkt hij met processen van aanpassing bij poolvossen etc. De hamvraag is voor hem of de evolutietheorie de macro-ontwikkeling (van Gen.1) wetenschappelijk adequaat kan beschrijven. Dat valt ernstig te betwijfelen. Wetenschap is nu eenmaal georganiseerde twijfel.

 

Opm.: Op dit punt wordt veel op losse schroeven gezet. In het bijbels spreken van Gen. 1 wordt het "God zei...." verdonkeremaand. Dit laat zich niet vervangen door begrippen 'ontwikkeling' of 'evolutie', Gods ZOON is hier aan het werk (planmatig, doelmatig) door het WOORD.  (Verderop in het boek wordt hiernaar wel verwezen).

Schrijver ziet de oplossing van zijn probleemstellingen in de noodzaak van een "ontwerper , zelfs een superbriljante, ........

... een ongekende Architect, verheven boven tijd en toeval. Deze gedachte vormt voor hem de loopplank naar het slothoofdstuk:

 

Conclusies.

1. Er heeft een stapsgewijze ontwikkeling plaats gevonden. Dit tgo. 'ontstaansagnosticisme' 

2. De 'hoe '- en 'door W(w)ie'-vraag wordt op vele manieren beantwoord. Sonneveld kiest voor 'God als Schepper'. Daarvoor
     gelden ook argumenten vanuit de metafysica. Er is geen schepping zonder Schepper.

3. Hoe schiep God? Sonneveld grijpt terug op schrijvers als Alistair McGrath en C.S. Lewis. De natuur als 'open geheim'.

    Als beeld van God die in het wordingsproces van de wereld 'woont' en daardoor de ontwikkeling van binnenuit kan
    beïnvloeden. We zien het 'monogram' van de Schepper in de structuren van eiwitten enz. enz.

    Onze menselijke positie is als die van klei in de handen van de pottenbakker: God.

 

    Opm.: dit laatste maakt m.i. de vraag naar het 'hoe' onmogelijk te beantwoorden.

 

    Desondanks wil de schrijver vasthouden aan het verleidelijke van de oerknal en een uitdijend heelal dat miljarden jaren
    oud is. Ondanks de onoplosbare vragen daarbij. We blijven daarom met open mond staren naar het mysterie van Gods
    handelen 
in tijd, ruimte en materie.

4. Hoe nu omgaan met de gedachte van de evolutionaire schepping (theïstische evolutie)? Schrijvers van het boekje ''Oer'  en

    van 'Boven tijd en toeval' staan op hetzelfde fundament: Bijbel en natuur(wetenschap).

 

    Opm.: dit lijkt me een samenvoeging van 2 ongelijkwaardige grootheden.

 

    De schrijvers (aldus Arie S.) proberen recht te doen aan wat de Bijbel en de natuurwetenschap zeggen over het ontstaan
    van de hemel en aarde en het leven op deze aarde. Maar dan volgen wel de bezwaren, b.v. het schimmige verhaal rond
    Adam en Eva die wakker worden als homo divinus enz. enz. Hier vervalt de balans tussen Bijbel en wetenschap met als
    gevolg dat we de tweedimensionale en reductionistische wetenschap ons gaat vertellen hoe we de Bijbel moeten lezen.

5. God in zijn communicatie met ons: een prima verticale weg om het platte horizontale vlak van de wetenschap niet alleen
     te completeren maar soms ook in een ander perspectief te plaatsen,

6. Is dit zoiets als 'de God van de gaten'? Het antwoord is niet erg duidelijk. Sonneveld: "het is voor mij niet relevant om bij een
     gebrek aan wetenschappelijke verklaringen uiteindelijk God maar als oplossing en Schepper te zien".

     Anderzijds: "Juist de moderne wetenschap heeft mij veel nadrukkelijker God als Schepper laten zien".

     Vanuit de diverse natuurwetenschappen kan de evolutietheorie niet worden bevestigd.

     Vele aspecten van de wonderlijke ordening van de kosmos en de aarde zelf en de structuren van de levende wezens lijken
     ongrijpbaar voor de wetenschap.

     Schrijver pleit voor een andere weg die niet meegaat in het accepteren van de wetenschap als exclusieve baas  van onze
     realiteit.

 

Hij beëindigt zijn betoog met Joh. 1:1-4  In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is er door ontstaan en zonder dit is er niets ontstaan wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was licht voor de mensen.

 

Helaas volgt op dit vaste en betrouwbare  Woord van God nog een gedichtje van Huub Oosterhuis waarin staat dat God het begin en einde is van het leven dat ons gegeven is. Alsof God onderdeel is van het geheimenis dat 'leven' heet.

Pure mystiek (?).